Ochrona czasowa w ustawie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP

Wprowadzenie

===============================================================================================

Słownik pojęć – ochrona czasowa

W dniu 4 marca 2022 r. Unia Europejska sięgnęła po raz pierwszy po mechanizm ochrony tymczasowej, przewidziany dyrektywą Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r., która to ten mechanizm przewidziała.

„Ochrona czasowa" oznacza szczególnego rodzaju procedurę, która jest uruchamiana w przypadku masowego napływu do UE osób poszukujących ochrony z państw trzecich, które nie mogą powrócić do państwa swojego pochodzenia, np. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, lub jeśli istnieje rzeczywiste zagrożenie wystąpieniem takiego napływu. Jej celem jest przyjęcie na terytorium i przyznanie natychmiastowej tymczasowej ochrony w Unii – co oznacza zezwolenie wysiedleńcom na tymczasowy pobyt i przyznanie określonych uprawnień.

Ochrona czasowa jest przyznawana w ramach uproszczonej w stosunku do ochrony międzynarodowej procedury administracyjnej. UE wykorzystuje tę procedurę wówczas, gdy uzasadnione jest przypuszczenie, że system udzielania ochrony międzynarodowej nie będzie w stanie udźwignąć ciężaru masowego napływu wysiedleńców bez negatywnych skutków dla działania tego systemu, bez szkody zarówno dla tych osób, jak i innych osób poszukujących ochrony.

===============================================================================================

Kategorie cudzoziemców objęte ochroną czasową w Polsce, na zasadach określonych w ustawie o udzielaniu ochrony

Ochroną czasową na mocy ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1264 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o udzielaniu ochrony, zostali objęci:

• cudzoziemcy z państw trzecich innych niż Ukraina oraz osoby bez obywatelstwa, którzy przed dniem 24 lutego 2022r. korzystali z ochrony międzynarodowej lub równoważnej ochrony krajowej w Ukrainie, oraz członkowie ich rodzin

• cudzoziemcy z państw trzecich innych niż Ukraina, którzy udowodnią, że przebywali przed dniem 24 lutego 2022r. na terytorium Ukrainy na podstawie zezwolenia na pobyt stały i nie są w stanie w bezpiecznych i trwałych warunkach powrócić do kraju lub regionu pochodzenia, oraz członkowie ich rodzin

• nieposiadające obywatelstwa Ukrainy małoletnie dziecko obywatela Ukrainy lub dziecko jego małżonka oraz inni bliski krewny obywatela Ukrainy, który sam tego obywatelstwa nie posiada, i który przed opuszczeniem Ukrainy zamieszkiwał z nim wspólnie.

Za członków rodziny uznaje się następujące osoby, o ile rodzina znajdowała się już i przebywała w Ukrainie przed 24 lutego 2022 r.:

• małżonka

• małoletnie i niepozostające w związku małżeńskim dzieci lub dzieci małżonka, niezależnie od tego, czy urodziły się w związku małżeńskim, poza związkiem, czy są przysposobione

• innych bliskich krewnych, którzy mieszkali razem jako jedna rodzina w czasie, kiedy wystąpiły okoliczności prowadzące do masowego napływu wysiedleńców, którzy byli w tym czasie całkowicie lub częściowo na utrzymaniu ww. osoby.

===============================================================================================

Zwróć uwagę!

• Są to zatem osoby wymienione w decyzji wykonawczej Rady (UE) 2022/382 z dnia 4 marca 2022r. (w zakresie, w jakim wdrożenie tej decyzji przez państwa członkowskie jest wymagane) – a zarazem inne niż określone w ustawie specjalnej.

===============================================================================================

Pamiętaj!

• Jeśli nie należysz do żadnej z kategorii cudzoziemców uprawnionych do korzystania z ochrony czasowej (na podstawie ustawy o ochronie – jak wyżej – lub na podstawie ustawy specjalnej) oraz nie posiadasz tytułu uprawniającego cię do dalszego legalnego pobytu w Polsce (np. ważnej wizy krajowej lub Schengen) powinieneś niezwłocznie powrócić do kraju pochodzenia lub stałego zamieszkania poza Ukrainą. Taka sytuacja zaistnieje przykładowo, jeśli zamieszkiwałeś w Ukrainie jako cudzoziemiec na podstawie wizy lub zezwolenia udzielanego na czas oznaczony (m.in. jako student), nie jesteś małżonkiem ani też małoletnim dzieckiem obywatela Ukrainy lub jego małżonka, oraz nie posiadasz dokumentu pobytowego lub innego tytułu, na podstawie którego mógłbyś przebywać w Polsce.

===============================================================================================

Osobie uprawionej do ochrony czasowej, zgodnie z przepisami ustawy o ochronie, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wydaje, na jej żądanie, zaświadczenie potwierdzające korzystanie z ochrony czasowej.

Zaświadczenie jest wyłącznym dowodem korzystania z ochrony czasowej w Polsce i w okresie swojej ważności poświadcza prawo jego posiadacza do pobytu na terytorium Polski. Polska notyfikowała Komisji Europejskiej ten dokument jako dokument pobytowy potwierdzający ich legalny pobyt na terytorium Polski i umożliwiający krótkoterminowe podróżowanie w ramach państw obszaru Schengen do 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu wraz z ważnym dokumentem podróży (paszportem), a także przekraczanie granic zewnętrznych tego obszaru (w tym przekraczanie granicy z Ukrainą) bez wizy.

Uwaga! Od dnia 4 września 2023r. zaświadczenia wydawane są przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z datą ważności do dnia 4 marca 2024r. Zaświadczenia wydane z datą ważności do dnia 4 marca 2023r. lub do dnia 4 września 2023r. zachowują ważność do dnia 4 marca 2024r.

Więcej informacji znajduje się na stronie udsc.gov.pl w zakładce Ochrona czasowa dla cudzoziemców oraz w sekcji Aktualności tej strony.